สภาพอากาศส่งผลกับกีต้าร์อย่างไรบ้าง

สภาพอากาศส่งผลกับกีต้าร์อย่างไรบ้าง

ฤดูหนาวที่เราเฝ้ารอกันมาอย่างยาวนานได้วนกลับมาอีกครั้ง ถึงคราวที่ต้องกลับไปรื้อเสื้อกันหนาวตัวเก่งออกมาใส่แล้ว ในฤดูหนาวนั้นเรายังต้องการความอบอุ่นจากเสื้อผ้าหนาๆเพื่อไม่ให้เราป่วยหรือไม่สบายกีต้าร์เองก็เช่นกัน อากาศหนาวและสภาพอากาศในแบบต่างๆก็สามารถทำให้กีต้าร์ของเราป่วยได้เหมือนกัน ในวันนี้พี่เต่าจะมาให้ความรู้ว่าสภาพอากาศในแบบต่างๆนั้นจะส่งผลอย่างไรกับกีต้าร์ตัวเก่งของเราได้บ้าง และวิธีการดูแลกีต้าร์ในในสภาพอากาศแต่ละแบบนั้นต้องทำอย่างไรบ้าง ใครที่สงสัยเรื่องนี้เราไปหาคำตอบพร้อมๆกัน

กีต้าร์นั้นมีส่วนประกอบหลักคือไม้ อย่างที่เรารู้กันว่าอากาศร้อน หนาว แห้ง ชื้น นั้นมีผลกับไม้ทั้งสิ้น เช่น กระดานไม้มักจะลั่นเวลาอากาศหนาว หรือประตูไม้จะมีการบวมเวลาที่เปียกน้ำ กีต้าร์เองก็ไม่ต่างกันและดูเหมือนจะส่งผลที่มากกว่าด้วยซ้ำ เพราะไม้นอกจากจะเป็นโครงสร้างของกีต้าร์แล้วยังเป็นตัวกำหนดโทนเสียงของกีต้าร์ตัวนั้นอีกด้วย โดยเฉพาะในประเทศที่เป็นเขตร้อนชื้นเป็นเหตุให้มีผลกับกีต้าร์ของเราแต่จะมากน้อยอย่างไรนั้นเราจะมาทำความเข้าใจกันในวันนี้ แต่ในขั้นแรกเรามาทำความเข้ากับคำว่าความชื้นสัมพัทธ์กันก่อน

สภาพอากาศส่งผลกับกีต้าร์อย่างไรบ้าง

ความชื้นสัมพัทธ์ คือ ความชื้นที่อยู่ในอากาศในแต่ภูมิประเทศซึ่งจะเปลี่ยนแปลงขึ้นลงไปตาม อุณหภูมิ ฤดูกาล และปัจจัยอื่นๆของภูมิประเทศนั้น สภาพอากาศที่ดีสำหรับกีต้าร์นั้นจะอยู่ที่ความชื้นสัมพัทธ์ 40-60%  สำหรับประเทศไทยเรานั้นความชื้นสัมพัทธ์จะอยู่ที่ประมาณ 55-65% ซึ่งอาจจะดูชื้นไปซักหน่อย แต่ก็ยังถือว่าปลอดภัยกับกีต้าร์เพราะแม้จะชื้นไปสักหน่อยแต่ความชื้นในบ้านเราไม่ได้เปลี่ยนผันอย่างรวดเร็วแบบในต่างประเทศซึ่งถือว่าเป็นอันตรายกันกีต้าร์มากกว่า ต่อให้อากาศแห้งลงไปถึง 25% หรือชื้นถึง 75% ก็ยังไม่อันตรายมาก ถ้าหากการเปลี่ยนแปลงนั้นค่อยเป็นค่อยไป แต่เมืองนอกนั้นอากาศ swing มากกว่าบ้านเราเยอะ บางทีเช้า อากาศแห้ง 40%  บ่ายๆ ลงไป 25% ตอนเย็น ขึ้นมา75% ฉะนั้นประเทศของเราปลอดภัยกว่าต่างประเทศครับ ที่ในเราจะมาดูกันว่าอากาศชื้นและอากาศแห้งส่งผลอย่างไรกับส่วนต่างๆของกีต้าร์บ้าง

ความชื้นกับกีต้าร์ในฤดูร้อน

กีต้าร์ที่อยู่ในอากาศที่ร้อน ชื้นนั้นถือว่าเป็นอันตรายสำหรับกีต้าร์ที่พบบ่อยในประเทศเขตร้อนชื้นอย่างเรา โดยเฉพาะกับบอดี้และกาวที่ยึดติดชิ้นส่วนต่างๆ ในส่วนของบอดี้นั้นที่จะพบบ่อยๆคือ การขยายตัวของเนื้อไม้ ด้านบนของกีตาร์จะเริ่มบวม เสียทรง ทำให้เกิดแรงดึง (tension) สายกีตาร์ที่เพิ่มขึ้น โดยเฉพาะไม้หน้า (top) จะเกิดอาการยกตัวหรือโก่งขึ้น ส่งผลให้ความสูงสาย (Action) มีความสูงมากขึ้น จะเห็นชัดเจนได้ชัดเจนจากเฟรตที่ 12 ผู้เล่นต้องใช้แรงเพื่อกดสายมากขึ้น เล่นยากมากขึ้น เจ็บนิ้วมากขึ้น ที่เป็นเช่นนี้เพราะไม้หน้าเป็นส่วนที่ต้องรับแรงดึงของสายกีตาร์โดยตรง และ ไม้ส่วนนี้เป็นไม้เนื้ออ่อน และมีความบาง จึงได้รับผลกระทบสูงกว่าไม้ข้างและหลัง(Back & Side)

นอกจากนั้นจากการโก่งขึ้นของไม้หน้าจะทำให้สะพานสาย(Bridge) ต้องรับแรงดึงของสายที่เพิ่มขึ้น หากแรงดึง(tension) เพิ่มมากเกินไป อาจทำให้ Bridge เกิดอาการยกตัวกระทั่งฉีกจากไม้หน้าได้โดยเฉพาะกีต้าร์ที่เป็น Top solid หรือ All solid นั้นจะยิ่งไวต่อความชื้นมากกว่า Laminate ที่จะแข็งแรงกว่า

ส่วนความร้อนทีมากเกินไป จะมีผลเสียต่อส่วนประกอบอื่นๆ เช่น แล๊คเกอร์บนผิวกีตาร์(Finish) หรือ กาวที่ใช้ต่อชิ้นส่วนประกอบส่วนต่างๆของกีตาร์ โดยเฉพาะกีต้าร์ไม้ Laminate (ไม้อัด) ชั้นกาวที่เสื่อมจากความร้อนมันจะทำให้เสียงด้อยถอยลงไป ข้อระวังอีกอย่างที่ไม่ควรทำคือ อย่าลืมกีตาร์ของคุณไว้ภายในรถ เพราะอุณหภูมิของรถที่จอดทิ้งไว้จะสูงมากส่งผลเสียต่อบริเวณรอยเชื่อมต่อต่างๆ เพราะห้องโดยสารท้ายรถมันไม่ได้ติดแอร์เหมือนกห้องที่เรานั่ง ผลก็คือ เตาอบดีๆนี่เอง และไม่ควรให้กีตาร์ของคุณตั้งตากแดด

ความชื้นกับกีตาร์ในฤดูหนาว

มือกีต้าร์หลายๆคนอาจจะเคยได้ยินว่ากีต้าร์ที่ไม้แห้งนั้นมันดี เพราะจะได้เสียงที่เปิดมากกว้าง แต่กีต้าร์ที่อยู่ในความชื้นต่ำมากเกินไปนั้นสร้างความเสียหายได้น่ากลัวไม่ต่างจากความชื้นสูงจากฤดูร้อนเลย อาการที่แห้งเกินไปโดยที่ความชื้นสัมพัทธ์ต่ำกว่า 40% แม้ในเมืองไทยอาจจะไม่ได้เจอบ่อยๆอาจจะมีบางช่วงเวลาเท่านั้น แต่การที่เราเอากีต้าร์ตั้งไว้ในห้องนอนและเปิดแอร์เย็นจัดนั้นก็ทำให้ความชื้นต่ำจนสร้างความเสียหายให้กีต้าร์ของเราได้  อาการแห้งจะทำให้ไม้หน้า(top) จะได้รับผลกระทบมากเช่นเดียวกันกับในช่วงความชื้นสูง แต่ผลลัพท์ต่างกัน ผลกระทบคือ ไม้หดตัว มีอาการท้องยุบ เสียทรง อาจถึงเกิดการแตกร้าว(ตัวและคอกีตาร์) รวมถึงบริเวณแลคเกอร์บนผิวกีตาร์(Finish) หรือ กาวที่ใช้ต่อชิ้นส่วนประกอบต่างๆของกีตาร์ (พวก Bracing เป็นต้น)

ช่วงอากาศแห้งมากๆ สังเกตว่า Action จะต่ำลงกว่าปกติ เพราะคอกีต้าร์ของเราจะแอ่นมาด้านหลังอาจมีผลให้เกิดการอาการ Buzz ได้ แต่ก็มีข้อดีคืออากาศที่แห้งไม้ก็จะแห้งตาม จะช่วยทำให้การสั่นของไม้ดีขึ้น เมื่อไม้สั่นตัวได้ดีมีอิสระมากขึ้นเสียงก็จะมีความละเอียดอ่อนและตอบสนองได้ดี แต่ถ้ามากไปก็จะเป็นอย่างที่เห็นตามภาพ

วิธีป้องกันกีต้าร์จากความชื้น

เมื่อเรารู้แล้วว่าความชื้นในแบบต่างๆทำความเสียหายให้กีต้าร์เราได้มากน้อยอย่างไร ต่อไปก็จะเป็นการเรียนรู้วิธีการป้องกันกีต้าร์ของเราจากความชื้น วิธีการสังเกตุง่ายๆกว่ากีต้าร์ของเราอยู่ในความชื้นที่มากหรือน้อยไปหรือไม่นั้นวิธีที่ง่ายที่สุดนั้นคือใช้ตัวเราเป็นเกณฑ์ พี่เต่ามีหลักคิดง่ายๆว่า ถ้าเราอยู่สบาย กีต้าร์ก็อยู่สบายด้วยเช่นกัน ยกตัวอย่างเช่น ถ้าเรารู้สึกว่าร้อน ไม่สบายตัว เหนียวตัว หรือรู้สึกว่าเหมือนฝนจะตก ก็ให้เดาไว้เลยว่าที่เราอยู่นั้นอากาศค่อนข้างชื้น แต่ถ้าเราอยู่แล้วหนาว ปากแห้ง ผิวแห้ง ก็แสดงว่าอากาศบริเวณนั้นมีความชื้นต่ำ อีกวิธีคือการเช็คจากตัวกีต้าร์โดยตรง เช่น การเช็คความสูงของการว่าเล่นยากขึ้นไหมหรือมีความสูงมากขึ้นจากที่เคยเซ็ทไว้รึเปล่า หรือกีต้าร์มีอาการบัซเฟรตมั้ย

การป้องกันที่ง่ายที่สุดคือให้ซื้อกระเป๋าหรือเคสที่มีความหนาในระดับหนึ่ง นอกจากจะได้ความทนทาน แข็งแรงแล้ว ยังช่วยเรื่องควบคุมอุณภูมิอีกด้วย แต่ถ้าเราคิดว่ามันเคสกีต้าร์มันแพงเกินไปก็อาจจะวางไว้ในที่ที่มีลมถ่ายเทได้สะดวก ไม่โดยแดด ไม่โดนฝน ไม่เอาไว้ในรถในเวลากลางวัน ไม่อยู่ในที่ที่มีความชื้นมากๆเช่น ใกล้น้ำ หรือในที่ความชื้นต่ำเช่น ห้องแอร์ที่เย็นจัด หรืออีกวิธีที่ง่ายและได้รับความนิยมคือหาซองกันชื้นมาใส่ไว้ในกระเป๋าหรือเคสกีต้าร์ของเรา เท่านี้ก็ถือว่าเป็นการดูรักษากีต้าร์จากความชื้นที่เพียงพอแล้ว

สรุป

ทั้งหมดเป็นแนวทางที่พี่เต่าอยากแนะนำให้ทุกคนนำไปดูแลรักษากีต้าร์ตัวโปรดของคุณจากความชื้นในอุณหภูมิต่างๆ เพราะคงไม่ดีแน่ถ้ากีต้าร์ตัวรักของเราที่อุตส่าห์เก็บเงินหรืออ้อนวอนพ่อแม่ให้ซื้อให้มาตั้งนานต้องมาพินาศเพราะ ความชื้น!!  ในคราวหน้าพี่เต่าจะมาแนะนำอะไรให้พี่ๆน้องๆนักดนตรีน้้นรอติดตามกันได้เลย อย่าลืมนะครับ การซ้อมเป็นหน้าที่ของคุณ แต่ถ้าเครื่องดนตรีเป็นหน้าที่ของ เต่าแดง !!

ติดต่อ สอบถามข้อสงสัยต่างๆ เกี่ยวกับดนตรี ได้ที่นี้

Facebook ► https://www.messenger.com/t/taodang/

Line Official ► @taodang อย่าลืมตัว @ นะครับ หรือ ที่ลิ้งนี้ http://line.me/ti/p/%40taodang

BLog สาระเกี่ยวกับดนตรี ความรู้ บทเรียน สอนดนตรี แบบฟรี ๆ ►https://blog.taodangmusic.com

คลิปรีวิว สาระเกี่ยวกับดนตรีีีีีีีีีีีีีีีีี รับชมได้ที่ Youtube ► https://www.youtube.com/user/AIBluesoda